जर्मनीको पहिचान ‘फक्सवागन’ : ८७ वर्षको इतिहास, यसरी संकटमा पर्यो विश्वको दोस्रो ठूलो कार कम्पनी

०६ असाेज, एजेन्सी । चम्किलो तथ्यांकले सधैँ सत्य बोल्दैन, जर्मनीको अग्रणी कार कम्पनी यसको पछिल्लो उदाहरण हो । फक्सवागन बिक्रीको हिसाबले टोयोटापछि संसारको दोस्रो ठूलो कार कम्पनी हो । कम्पनीसँग पोर्श, बेन्टले, ल्याम्बोर्गिनी, डुकाटी र अडी जस्ता विशिष्ट ब्रान्डहरू छन् र फक्सवागन, स्कोडा, कप्रा, मान, स्क्यानिया र सिएटजस्ता सेल्स च्याम्पियनहरू छन् ।

तर सन् २०१५ को डिजेलगेट काण्डपछि यो विशाल जर्मन कार कम्पनी समस्यामा परेको छ । लगभग एकदशक पहिले, अमेरिकी अनुसन्धानकर्ताहरूले फक्सवागन गाडीहरूमा नक्कली उत्सर्जन रिडिङ दिने सफ्टवेयर पत्ता लगाए । यसपछि अमेरिका र जर्मनीमा फक्सवागनविरुद्ध मुद्दा चल्न थाल्यो । अनुसन्धानले पत्ता लगायो कि ठगीको यो विधि फक्सवागन समूहका तत्कालीन प्रमुख मार्टिन विन्टरकर्नको नेतृत्वमा लागू गरिएको थियो र त्यसबेला एक गतिशील बिजनेस लिडर भनिन्छ ।

कम्पनीले अमेरिकी मुद्दाहरुको बदलामा १४.७ बिलियनको सम्झौता रकम तिर्न सहमत भयो भने जर्मनीमा ट्रायल जारी छ । डिजेलगेटको अप्ठ्यारोबाट बच्नको लागि, कम्पनीले विन्टरकर्न सहित धेरै कार्यकारीहरूलाई हटायो । डिजेलगेट स्क्यान्डलको रिपोर्टिङको क्रममा, फक्सवागनले घोषणा ग¥यो कि यसले अब इलेक्ट्रिक कारहरूमा ध्यान दिनेछ । फक्सवागनले धेरै हदसम्म यो गर्न सफल हुन थाल्यो । सरकारले ई–कार खरिदमा ग्राहकलाई दिइरहेको सहुलियत पनि यसको प्रमुख कारण थियो । तर त्यसपछि फेब्रुअरी २०२२ मा युक्रेन युद्ध सुरु भयो । यसले मुद्रास्फीति सिर्जना गर्यो र जर्मनी आफ्नो सैन्य खर्च धेरै गुणा बढाउन बाध्य भयो ।

जर्मन सरकारले सैन्य खर्च बढाउने र १०० अर्ब युरोको कोष खडा गर्ने घोषणा गरेपनि त्यसका लागि आवश्यक रकम जुटाउन इ–कार खरिदमा दिइने अनुदान रोकेको छ । यसपछि अन्य कम्पनीहरूबाट कडा प्रतिस्पर्धा र पश्चिमी देशहरू र चीनबीचको टकरावले फक्सवागनलगायत अन्य जर्मन कार उत्पादकहरूको समस्या झनै बढाएको छ ।

जर्मनमा फाउभ (भिडब्लु) भनेर चिनिने फक्सवागन आफ्नो सबैभन्दा ठूलो बजार चीनमा निकै पछाडि परेको छ । चिनियाँ कार बजारमा सस्तो इलेक्ट्रिक कारहरू राम्रो बिक्री हुन थालेका छन् । मुद्रास्फीति र विद्युतीय कारसम्बन्धी अन्योलका कारण युरोपमा नयाँ कारको बिक्री ह्वात्तै घटेको छ । जर्मनीको सेकेन्ड ह्यान्ड कार बजारमा प्रयोग भएका कारहरूको मूल्य अझै पनि उच्च छ । यी समीकरणहरूको प्रभाव जर्मन कार कम्पनीहरूको ब्यालेन्ससिटमा देखिन्छ ।

फक्सवागनको खुद नाफा २०२४ को पहिलो छ महिनामा १४ प्रतिशतले घट्यो । सोही अवधिमा, बिएमडब्लुले पनि १५ प्रतिशतको गिरावटको सामना गर्यो र मर्सिडिज–बेन्जले पनि लगभग १६ प्रतिशतको गिरावटको सामना गर्यो । अहिले यो संकटको असर आपूर्ति श्रृंखलामा पनि पुगेको छ । फक्सवागनले ई–कारहरूमा बढी ध्यान केन्द्रित गर्न पेट्रोल र डिजेल कारहरूको एसेम्बली लाइन काट्नुपर्ने बताएको छ ।

फक्सवागनमा हजारौंको रोजगारी खतरामा

फक्सवागन जर्मनीको सबैभन्दा ठूलो निजी रोजगार कम्पनी हो । आफ्नो ८७ वर्षको इतिहासमा पहिलो पटक फक्सवागनले केही उत्पादन कारखाना बन्द गर्न लागेको छ । जसका कारण जर्मनीमा करिब ३० हजार रोजगारी गुम्न सक्नेछ । कम्पनीले यी तीतो कदमहरू मार्फत १० अर्ब युरोको खर्च बचत गर्न चाहन्छ । बिजनेस म्यागजिन फर्च्युनका अनुसार विश्वभर ६ लाख ५० हजार मानिसले फक्सवागनका लागि काम गर्छन् । तीमध्ये तीन लाख मानिसले जर्मनीमा काम गर्छन् ।

फक्सवागन संकटको प्रभाव जर्मन समाज र जर्मन राजनीतिमा देखिन्छ । रोबर्ट हेबेक जर्मनीका आर्थिक मामिला मन्त्री र उपकुलपति पनि हुन् । उनी वातावरणीय मुद्दाहरूमा कडा अडान राख्ने ग्रीन पार्टीका प्रमुख नेता हुन् र अर्को वर्ष हुने संसदीय चुनावमा आफ्नो पार्टीको चान्सलर उम्मेदवार हुन सक्छन् । हेबेक वातावरण संरक्षण गर्न कडा र अलोकप्रिय उपायहरूको हिमायती हुन् । तर, अब उनीहरूले लाखौं रोजगारी, उनीहरूसँग सम्बन्धित जीवन र सम्पूर्ण सामाजिक प्रणालीलाई खतरामा पार्ने समस्याको सामना गरिरहेका छन् ।

‘फक्सवागन जर्मनीमा महत्वको केन्द्रमा छ’ हेबेकले बिहीबार भने । उनले कम्पनीलाई जर्मन सरकारले सहयोग गर्ने बताए । हबाचले सेप्टेम्बर २५ मा जर्मन कार उद्योगको संकटलाई सम्बोधन गर्न ‘कार शिखर सम्मेलन’ पनि आयोजना गर्दैछ । यस सम्मेलनमा जर्मन कार उद्योगका सबै सरोकारवालाहरूलाई आमन्त्रित गरिएको छ । उत्कृष्ट इन्जिनियरिङका लागि प्रख्यात जर्मन कार उद्योगले यस सम्मेलनमा केही निश्चित रणनीतिहरूमा विचारविमर्श गर्नुपर्नेछ ।